جالب است که در کمتر از 6 ماه ایران شاهد دو ماه‌گرفتگی بوده است که هر دو از جهاتی خاص بودند. خسوف پنجم و ششم مرداد ماه امسال که در بالا کمی از ویژگی‌های آن را گفتیم و خسوف قبل از آن که در یازدهم بهمن ماه 1396 در سرمای زیادِ چند روزِ زمستانی ایران اتفاق افتاد. برای دیدن این خسوف به همراه همسر و یکی از دوستانم به بیرون از شهر رفته و چند دقیقه‌ای مانده به غروب خورشید در روستایی در استان البرز مستقر شدیم. به امید آنکه برای نخستین بار در عمرمان، طلوع ماه گرفته شده را ببینم! ویژگی خاص این خسوف آن بود که ماه در حالتِ گرفتگی کامل طلوع می‌کرد. فرضی که در میان منجمان مطرح شده بود این بود که آیا می‌توان ماه گرفته شده کامل را در پس زمینه آسمان تشخیص داد یا آنکه باید برای دیدن این تنها قمرِ زمین منتظر ورود لبه ماه به نیم سایه زمین می‌شدیم تا نخستین بازتابش‌های نور خورشید از سطح ماه به محض ورود ماه به نیم سایه زمین به کمکمان می‌آمدند. نمی‌دانید با چه شورِ خاصی به آسمان چشم دوخته بودیم و با سه جفت چشم که گاهی مسلح به ابزار بودند و گاهی بدون آن به محل طلوعِ ماه از پسِ افق خیره شده بودیم. سرمای هوا تا مغز استخوانمان نفوذ کرده بود؛ گویا قصد داشت ما را از رصد کردن منصرف کند! در منطقه‌ای که ما برای رصد انتخاب کرده بودیم، تنها 9 دقیقه برای آزمودن این فرضیه زمان داشتیم. زیرا درست 9 دقیقه پس از طلوع، ماه از پسِ افق، وارد نیم سایه شده و مراحل خسوف کلی به پایان می‌رسید.
@nojummag 🔭
هر چه منتظر ماندیم ماه گرفته رُخ خود را برایمان نمایان نساخت یا بهتر است بگویم که حتی با کمک چشم مسلح هم نتوانستیم ماه گرفته را در پس زمینه گرگ و میشی افق شرقی بیابیم. زمانی متوجه ماه گرفته در زمینه آسمان شدیم که ماه نخستین قدم‌هایش را در میان نیم‌سایه زمین گذاشته بود و هلال باریکی از آن به قطر یک تار مو، اولین بازتابش‌های طول موج‌های کوتاه‌تر طیف خورشید را به سوی چشم ما گسیل داشت.
به هر حال ماه گرفتگی پنجم مرداد ماه سال 1397 خورشیدی نیز با تمام زیبایی‌هایش به پایان رسید. ای کاش توانسته باشیم لحظات پر خاطره و مفید علمی را به تناسب علاقه‌مان به نجوم و آسمان شب در ذهنمان حک کرده باشیم و بسیار بیشتر از دیروز مراقب آسمان و زمینمان باشیم.